Gai cột sống là gì? Bệnh có nguy hiểm và chữa khỏi không?

Gai cột sống là một bệnh xương khớp đang ngày càng phổ biến, gây đau nhức cột sống ảnh hưởng đến sức khỏe, sinh hoạt của người bệnh. Chính vì thế cần nắm bắt được nguyên nhân gây bệnh, triệu chứng nhận biết để chẩn đoán phát hiện bệnh sớm tránh biến chứng nguy hiểm xảy ra. Tìm hiểu gai cột sống là gì? Nguyên nhân, triệu chứng, cách điều trị và phòng ngừa bệnh hiệu quả.

Gai cột sống là gì?

Gai cột sống tên tiếng anh là spondylosis, đây là một bệnh xảy ra khi cột sống bị thoái hóa, các gai xương hình thành ở phía bên ngoài và 2 bên cột sống, hiếm khi gai mọc ở phía sau. Hiểu cách khác, đây chính là sự phát triển của xương ở trên đốt sống, đĩa sụn và dây chằng quanh khớp do các tác động chấn thương, viêm khớp cột sống (facet joint syndrome) kéo dài, sự lắng đọng canxi ở gân và dây chằng tiếp xúc với đốt sống.

Gai xương (osteophytes, bone spurs) là mỏm xương, điểm lồi nhô ra ở các khớp. Các gai xương này mọc ra do bề mặt của các khớp bị tổn thương. Chúng sẽ tác động cản trở đến các cử động của xương, gây ra các cơn đau đớn ở vùng cột sống ở các mức độ khác nhau. Vị trí thường dễ bị gai cột sống là vùng cổ và thắt lưng.

Một số loại gai cột sống phổ biến:

• Gai đốt sống cổ tiếng anh là Cervical Spondylosis
• Gai đốt sống ngực tiếng anh là Thoratic Spondylosis
• Gai đốt sống thắt lưng tiếng anh là Lumbar Spondylosis

Bệnh gai cột sống thường xảy ra ở nam giới và có xu hướng tăng dẫn theo độ tuổi. Khi bị gai, người bệnh bị đau nhức khó chịu ở cổ, vai, thắt lưng do các gai này chèn ép, tiếp xúc với các xương đốt sống, dây thần kinh.

Hình ảnh gai cột sống

Một số hình ảnh gai cột sống ở các vị trí khác nhau giúp bạn đọc hình dung được căn bệnh này rõ ràng hơn:

 

 

Triệu chứng gai cột sống

Gai cột sống ở bất cứ vị trí đốt sống nào đều không có triệu chứng biểu hiện rõ nét, đặc trưng. Nhưng khi vận động, gai cọ xát vào xương, chèn ép dây thần kinh, dây chằng thì người bệnh sẽ bị đau nhức và tê bì tay.

Khi tình bệnh tiến triển nặng, người bệnh thường có các dấu hiệu triệu chứng gai cột sống sau:

• Các cơn đau hỏi thăm, thường đau ở vị trí cổ và thắt lưng (đau ở vị trí tương ứng gai mọc). Đau nặng hơn khi người bệnh di chuyển, đi đứng, giảm khi nghỉ ngơi
• Bị giới hạn cử động ở các vị trí mà gai xương mọc
• Có cảm giác bất thường, thậm chí là không còn cảm giác ở phần cột sống gai xương hình thành

Triệu chứng gai cột sống nặng:

• Cơn đau nhức dữ dội, đau và tê bì ở cổ sau đó lan sang hai bên tay. Nếu gai mọc ở đốt sống lưng thì cơn đau thắt lưng sẽ lan dọc xuống hai bên chân
• Cơ bắp ở tay và chân dần yếu đi
• Người bệnh có thể mất thăng bằng, đi đứng không vững
• Bị mất kiểm soát tiểu tiện, đại tiện
• Xảy ra rối loạn phản xạ tự động, rối loạn thần kinh thực vật (nguy cấp, nguy hiểm)

Nguyên nhân gai cột sống

Khởi nguồn hình thành gai cột sống là do bao xơ đĩa đệm gặp bất thường như nứt, rách. Phần xương ở cổ và ở thắt lưng chịu ảnh hưởng nhiều nhất khi người bệnh vận động, cúi, khuân, khiêng vác vật nặng. Lúc này, bao xơ bị mất nước, xẹp hoặc nứt vỡ khiến cho các đốt cột sống ở liền kề va chạm, tiếp xúc trực tiếp, dần dần bị bào mòn và hình thành gai xương. Các gai xương khiến cho người bệnh bị đau nhức mỗi khi vận động và hoạt động cử động của khớp cũng bị cản trở, gặp khó khăn.

Các khớp xương nhỏ được gọi là vertebral joint hoặc facet joint là cầu nối giữa các đốt sống. Khi khớp xương bị thoái hóa sẽ làm mất đi sụn bọc ở đầu các khớp xương, các đốt xương bị ma sát dần bị ăn mòn, hư hại lộ ra xương ở dưới lớp sụn. Cột sống khi đó không còn được ổn định, vững chãi như trước nên chính cột sống đã mọc ra các gai xương bao quanh các khớp xương để tự ổn định và thân đốt xương cũng tự mọc ra các gai xương.

Gai cột sống cũng có thể hình thành do một số nguyên nhân như chấn thương, tuổi tác, viêm khớp, thừa cân béo phì hoặc di truyền.

Một số thống kê cho biết gai cột sống nguyên nhân do:

Lắng đọng, tích tụ canxi ở gân, dây chằng quanh đốt sống

Trường hợp này thường gặp trong thoái hóa cột sống ở người lớn tuổi, đó là sự lắng đọng canxi dưới dạng calcipyrophosphat. Sự thoái hóa cột sống có thể xảy ra ở một trong các thành phần cấu tạo của cột sống: xương đốt sống, đĩa sụn, các dây chằng bám quanh khớp. Quá trình thoái hóa làm mất nước (chiếm 80% trong sụn) và biến đổi một số chất, làm sụn khớp dễ bị canxi hóa.

Viêm khớp cột sống kéo dài (mạn tính)

Quá trình viêm ảnh hưởng đến phần sụn đốt sống, lâu ngày phần sụn này bị hao mòn dần, khiến bề mặt trơn láng của nó trở nên thô ráp, xù xì và cuối cùng hai bề mặt xương tiếp xúc, cọ xát lên nhau. Đến lúc này, cơ thể sẽ có một quá trình tự điều chỉnh để khắc phục hiện tượng trên, nhưng kết quả của quá trình chỉnh sửa lại là sự hình thành gai xương.

Chấn thương cột sống

Các chấn thương ở cột sống tác động, ảnh hưởng đến xương, khớp cột sống khiến cho cột sống bị yếu đi. Lúc này, cột sống sẽ tự hình thành các nhánh xương (gai xương) để sửa chữa, ổn định cột sống. Một số ít trường hợp, phản ứng viêm khi bị chấn thương cũng làm dây chằng, khớp xương dày lên do lắng đọng, tích tụ canxi, hình thành gai cột sống.

Chẩn đoán gai cột sống

Các bác sĩ sẽ tiến hành hỏi triệu chứng dấu hiệu đang gặp phải, tiến hành khám lâm sàng. Sau đó, để xác định chính xác nguyên nhân và có chẩn đoán đúng, bác sĩ sẽ chỉ định thực hiện một số xét nghiệm chẩn đoán sau:

• Chụp X-quang
• Chụp CT scan
• Chụp cộng hưởng từ MRI
• Thực hiện xét nghiệm điện cơ EMG và xét nghiệm dẫn truyền thần kinh (EMG/NCV)
• Thực hiện xét nghiệm máu

Gai cột sống có nguy hiểm không?

Gai cột sống nếu như không có biện pháp điều trị phù hợp và kịp thời bệnh sẽ tiến triển nặng hơn, gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm, ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe, chất lượng cuộc sống của người bệnh. Như vậy, có thể thấy gai cột sống là bệnh nguy hiểm cần được phát hiện sớm và điều trị càng sớm càng tốt.

Biến chứng gai cột sống

Các biến chứng nguy hiểm mà căn bệnh gai đốt sống có thể gây ra làm ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe, cuộc sống người bệnh gồm có:

• Đau thần kinh tọa, đau thần kinh liên sườn
• Thoát vị đĩa đệm
• Tê liệt chi, mất khả năng vận động hoàn toàn
• Bị rối loạn đại tiểu tiện
• Nhiễm trùng màng não, viêm màng não
• Đe dọa tính mạng của người bệnh

Gai đốt sống có chữa được không?

Theo các chuyên gia xương khớp hàng đầu cho biết, gai đốt sống hay gai cột sống là bệnh xương khớp hoàn toàn có thể chữa khỏi triệt để. Bởi lẽ, gai xương phát triển thêm chủ yếu là do sự tích tụ, lắng đọng canxi ở các khớp, gây, dây chằng quanh đốt sống. Nếu như chữa trị dứt điểm nguyên nhân này, đồng thời kết hợp các biện pháp phù hợp như thuốc tân dược, thuốc nam, phẫu thuật… thì có thể chữa trị khỏi hoàn toàn 100% bệnh.

Cách điều trị gai cột sống

Để điều trị bệnh gai cột sống, người bệnh có thể áp dụng một số cách chữa sau:

Dùng thuốc tân dược

Các bác sĩ tiến hành thăm khám và kê đơn thuốc cho người bệnh theo tình trạng sức khỏe và mức độ bệnh. Thông thường, các loại thuốc được dùng trong điều trị gai cột sống gồm có:

• Thuốc giảm đau: Điển hình là thuốc paracetamol, thuốc giảm đau không chứa opioid như thuốc acid acetysalicylic.
• Thuốc chống viêm không chứa steroid: Một số loại thuốc phổ biến như thuốc ibuprofen, diclofenac, piroxicam, naprox-en.
• Thuốc methylprednisolon tiêm dưới dạng muối axeta 40 – 120mg mỗi tuần.
• Vitamin nhóm B như B1, B6 và B12.

Thuốc nam

Bên cạnh sử dụng thuốc tân dược, người bệnh cũng có thể áp dụng một số cách chữa gai cột sống bằng thuốc nam dưới đây:

Vỏ bưởi, chanh và đường đỏ

Các vị thuốc cần chuẩn bị: 2 vỏ quả bưởi đã được phơi khô, 1kg chanh đã bỏ hạt và phơi khô, 200g ngải cứu đã được phơi khô và sao vàng, 200g đường đỏ và 2 lít rượu gạo ngon.

Cách thực hiện như sau: Rửa sạch vỏ bưởi, chanh, ngải cứu, để ráo nước. Cho tất cả các nguyên liệu vào bình thủy tinh sạch, sau đó đổ rượu vào, đậy nắp kín ngâm. Sau 1 tuần ngâm, người bệnh có thể dùng được. Uống 1 – 2 lần/ngày, mỗi lần 1 chén nhỏ. Uống đều đặn trong 1 tháng triệu chứng bệnh thuyên giảm rõ rệt.

Lá cẩm, trứng gà

Chuẩn bị nguyên liệu gồm có 200 – 300g lá cẩm và 3 quả trứng gà.

Cách thực hiện như sau: Rửa sạch lá cẩm, để ráo nước rồi chia thành 3 phần bằng nhau, dùng trong ngày. Lấy 1 quả trứng gà luộc chín sau đó ăn kèm trứng gà với một phần lá cẩm đã được rửa sạch. Mỗi ngày ăn 3 quả trứng gà với lá cẩm. Sau một thời gian, tình trạng gai cột sống được cải thiện hẳn.

Cỏ xước, cây phèn đen

Các vị thuốc cần chuẩn bị gồm có: Cỏ xước, cây phèn đen, lá lốt, lá bưởi bung và rễ gấc.

Cách thực hiện như sau: Rửa sách các vị thuốc trên, để ráo nước. Đem cỏ xước, lá lốt, lá bưởi bung và rễ gấc đi sao vàng. Sau đó, cho tất cả các vị thuốc vào sắc cùng với 2 lít nước. Sắc thuốc nhỏ lửa trong khoảng 2 giờ. Tắt bếp, chắt lấy nước thuốc sau đó chia thành 3 phần uống trong ngày. Uống đều đặn sau mỗi bữa ăn 30 phút. Kiên trì áp dụng bài thuốc này sau một thời gian, tình trạng gai cột sống nhẹ sẽ khỏi hẳn.

Phẫu thuật

Đây là biện pháp điều trị được bác sĩ chỉ định khi người bệnh đã áp dụng các biện pháp như thuốc tây, thuốc nam, đông y nhưng đều không đem lại hiệu quả hoặc khi gai xương chèn ép dây thần kinh, chèn ép tủy sống khiến ống tủy bị hẹp gây ra tình trạng tê bì chân tay, tiểu tiện đại tiện bị rối loạn.

Tuy nhiên, thực hiện phẫu thuật xong gai xương cũng có thể hình thành lại. Do đó trong quá trình điều trị, người bệnh cần tuân thủ theo đúng chỉ định của bác sĩ và thăm khám định kỳ để phát hiện sớm và có biện pháp xử lý kịp thời khi có các diễn tiến xấu xảy ra.

Hiện nay, các biện pháp phẫu thuật gai cột sống gồm có:

• Phẫu thuật mổ hở
• Phẫu thuật mổ nội soi

Phòng ngừa gai cột sống

Bệnh gai cột sống có thể phòng ngừa được nếu như bạn tuân thủ đúng theo các biện pháp sau:

• Xây dựng chế độ ăn uống cân đối, đầy đủ các chất dinh dưỡng, vitamin và khoáng chất, đặc biệt là vitamin D và calcium. Cần tránh các loại đồ ăn thức uống gây thừa cân béo phì như món chiên xào, mỡ động vật. Bạn cần bổ sung nhiều rau xanh, trái cây hơn.
• Tuyệt đối không hút thuốc lá, thuốc lào.
• Cần tránh hoạt động thể thao quá sức, nên luyện tập các môn nhẹ nhàng phù hợp với tình trạng sức khỏe, ví dụ như bơi lội, đi bộ, yoga…
• Không nên ngồi quá lâu, ngồi sai tư thế, đứng lên đi lại sau mỗi giờ ngồi làm việc
• Cần tránh bị chấn thương ở cột sống
• Cần duy trì cân nặng ở mức hợp lý, tránh thừa cân béo phì
• Hạn chế làm các công việc nặng nhọc như mang vác đồ nặng trong thời gian dài
• …

Trên đây là thông tin về bệnh gai cột sống như triệu chứng, nguyên nhân, cách chẩn đoán, bệnh có nguy hiểm không, có chữa được không, cách điều trị và phòng ngừa như thế nào… Mong rằng những thông tin này hữu ích, giúp bạn hiểu rõ hơn về căn bệnh này, từ đó bảo vệ sức khỏe của mình và gia đình tốt nhất.